Λογικά ετυμολογικά
ίντερνετ* (ουσ. ουδ.): διαδίκτυο
Το ουσιαστικό «ίντερνετ», με την αντίθετη όμως από τη σημερινή του έννοια, πρωτάρχισε να χρησιμοποιείται στα μέσα της δεκαετίας του 1960 στη Σοβιετική Ένωση, στην περιοχή της σημερινής νοτιοανατολικής Εσθονίας, όταν ο διάσημος ποδοσφαιριστής και ένας από τους πυλώνες της εθνικής ομάδας της χώρας, Ανατόλυ Παυλόβσκι Πόποβ, αρνήθηκε επίσημη (και «ελκυστική» θα μπορούσε ίσως να χαρακτηρισθεί) πρόταση της Ίντερ, της ποδοσφαιρικής ομάδας του Μιλάνου, με τα λόγια: «Ίντερ; Νιέτ!», χωρίς να υποκύψει στα (ιδιαιτέρως θελκτικά) οικονομικά θέλγητρα. Στην (έντυπη) έκδοση τοπικής εφημερίδας, με αρκετά μεγάλο αριθμό ημερήσιων αντιτύπων και πωλήσεων, τυπώθηκε την αμέσως επομένη το όνομα της ποδοσφαιρικής ομάδας «Ίντερ» και το αρνητικό μόριο «νιέτ» -εξαιτίας ενός τυπογραφικού λάθους- με τον εξής τρόπο: «Ιντερνιέτ», όρος που σε σύντομο χρονικό διάστημα έγινε δόκιμος και σήμαινε (εδώ σε πρόχειρη μετάφραση) «κατά της διαδικτύωσης».
πασαρέλα* (ουσ. θηλ.): σκηνή, πάνω στην οποία μοντέλα επιδεικνύουν στο κοινό (κυρίως) ρούχα σχεδιαστών μόδας Prêt-à-porter (γαλλ. εδώ σε ελεύθερη μετάφραση: «έτοιμο να φορεθεί») αλλά και Haute Couture (επίσης γαλλ. και επίσης σε ελεύθερη μετάφραση: «υψηλή ραπτική»)
Ο όρος καταγράφτηκε για πρώτη φορά επισήμως στα αρχεία του 4ου Γυμνασίου Αρρέννων Τρικάλων την Τετάρτη, 16 Μαϊου 1973, ύστερα από το εξής περιστατικό:
Ο μαθητής της Α’ Γυμνασίου Λάκης Κ. εμφανίστηκε εγκαίρως, λίγο πριν χτυπήσει το κουδούνι, και ιδιαίτερα ευδιάθετος στο προαύλιο του σχολείου του το πρωί εκείνης της ημέρας. Η καλή του διάθεση οφείλονταν τόσο στην άνοιξη, που είχε μπει πια για τα καλά, όσο και στο πακέτο που είχε λάβει την προηγούμενη ημέρα από τον θείο του Παναγιώτη Μ. (σ.σ. αδερφός της μητέρας του), μετανάστη, κάτοικο Δυτικής Γερμανίας, το περιεχόμενο του οποίου ήταν μια πλήρης ποδοσφαιρική αμφίεση αποτελούμενη από φανέλα, σορτς, δυο (2) κάλτσες και ένα ζευγάρι παππούτσια καθώς και μια δερμάτινη μπάλα, όλα(!) με το έμβλημα γνωστής ποδοσφαιρικής ομάδας. Όταν στο πρώτο διάλειμμα ο Λάκης Κ. κλώτσησε (μάλλον επίτηδες) την καινούρια του μπάλα με ένα κουτουπιέ στο πρόσωπο του συμμαθητή του Επαμεινώνδα Σ., ύστερα από επανειλημμένα πειράγματα του εν λόγω συμμαθητή και αμέσως μετά τον ισχυρισμό του ότι «ο Λάκης σήμερα περπατάει σαν μοντέλο», διέκοψε τον συμμαθητή του, τη στιγμή που αυτός του φώναζε: «Πάσα, ρε Λάκη» μετά το «Λά». Ο καθηγητής, ο οποίος τηρούσε τα καθήκοντά του ως επιτηρητής στο συγκεκριμένο διάλειμμα και έτυχε να παρακολουθήσει το περιστατικό, θεώρησε ότι ο όρος «πασαρέλα» («Πάσα, ρε Λά-») χρησιμοποιήθηκε από τον Επαμεινώνδα Σ. συνειδητά με περιπαικτικό τρόπο, θέλοντας να προσβάλλει τον Λάκη Κ. και το σημείωσε με αυτόν ακριβώς τον τρόπο στο πρωτόκολλο. Λίγο αργότερα ο όρος υιοθετήθηκε από την ιταλική γλώσσα και άρχισε να χρησιμοποιείται με την έννοια με την οποία χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα (βλ. πάνω).
depon* (ουσ. ουδ.): γνωστό παυσίπονο
Ταλαιπωρημένη από δυνατούς πονοκεφάλους το πρωί εκείνης της ιστορικής φθινοπωρινής ημέρας του έτους 1924, η πολωνικής καταγωγής συνεργάτιδα γνωστής φαρμακευτικής εταιρίας με έδρα την Αθήνα, Αγκνιέσκα Ντομπρόβσκα, αποφάσισε να δοκιμάσει εθελοντικά ένα παυσίπονο σε μορφή χαπιού, το οποίο δεν είχε ακόμη λάβει άδεια κυκλοφορίας. Όταν λίγο αργότερα οι πόνοι εξασθένισαν -μάλιστα, λέγεται, ότι εξαφανίστηκαν εντελώς- είπε στους γύρω της «Δεν πονώ!». Μη μπορώντας να προφέρει σωστά το γράμμα «δ» (φαινόμενο που παρατηρείται σε πολλούς αλλοδαπούς όχι μόνο με το «δ» αλλά και με το «θ» -με πιο διάσημη εξαίρεση τους Εγγλέζους λόγω του «th» αλλά και τους Ισπανούς) και μη γνωρίζοντας τον κανόνα ότι το «δεν» κρατάει το τελικό «ν» όταν η ακόλουθη λέξη αρχίζει από στιγμιαίο σύμφωνο, είπε κατά λέξη: «Ντε πονώ!». Ο υπεύθυνος διαφήμισης της εταιρίας, Βερνάρδος Ε., που έτυχε να παρευρίσκεται στον χώρο διεξαγωγής του συμβάντος, ενώνοντας τις δυο λέξεις και αφαιρώντας το «ω» -για λόγους μάρκετινγκ, για να μπορέσει το προϊόν να κατακτήσει και τη διεθνή αγορά- εμπνεύστηκε το όνομα του φαρμάκου. Δυστυχώς δεν πρόλαβε να ζήσει ο ίδιος την επιτυχία που γνώρισε η έμπνευσή του, αφού απεβίωσε λίγες ημέρες μετά το συμβάν από βλάβη στο ήπαρ, ενώ το φάρμακο έμελλε να λάβει την άδεια κυκλοφορίας αρκετά χρόνια αργότερα.
καλοριφέρ* (ουσ. ουδ.): εγκατάσταση κεντρικής θέρμανσης για τις κρύες νύχτες του χειμώνα
Μέσα της δεκαετίας του 1950. Κάπου σε ένα προάστιο του δυτικού Παρισιού σε ένα υπόγειο προβάδικο ο –υδραυλικός και κιθαρίστας– Ουγκό Πετί (ύψος 1,52) τζαμάρει με τον Έλληνα φίλο και συνάδελφό του –υδραυλικό και ντράμερ– Βίκτωρα Α. Κατά τη διάρκεια ενός αυτοσχεδιασμού του Ουγκό στην κιθάρα ο Βίκτωρας του φωνάζει: «Καλό ριφ, ρε! Ζεσταίνει την καρδιά και το κορμί.» «Ευχαριστώ!» του απαντά ο Ουγκό με μία από τις λίγες ελληνικές λέξεις που γνωρίζει, η οποία είναι η αγαπημένη του, επειδή τονίζεται στη λήγουσα. Όταν την άλλη μέρα το πρωί αρχίζουν να συνδέουν τα σώματα της κεντρικής θέρμανσης σε μια οικοδομή πολύ κοντά στο κέντρο του Παρισιού, λίγο πιο κάτω από την «Αψίδα του Θριάμβου», ο Βίκτωρας Α. αποφασίζει να ονομάσει τα σώματα «καλοριφέρ» επειδή «ζεσταίνουν την καρδιά και το κορμί». Η συνειδητή του επιλογή, να αλλάξει τη θέση των δυο τελευταίων γραμμάτων, οφείλονταν στην πολύχρονη παραμονή του στη Γαλλία, ο όρος όμως επικράτησε κάποια χρόνια αργότερα και στην Ελλάδα, όταν ο Βίκτωρας Α. μετακόμισε στην ιδιαίτερή του πατρίδα και άνοιξε τη δικιά του τεχνική εταιρία υδραυλικών εγκαταστάσεων στο Αγρίνιο.
νυστέρι* (ουσ. ουδ.): χειρουργικό μαχαιρίδιο που χρησιμοποιείται από καταρτισμένους (στην ιδανική περίπτωση) γιατρούς για τομές
Μια χειμωνιάτικη, παγωμένη νύχτα του Γενάρη, κάπου στις αρχές του 19ου αιώνα, μια γυναίκα αναστατωμένη χτυπούσε απανωτά το ρόπτρο της εισόδου της οικίας του διάσημου (και μοναδικού) στην περιοχή γιατρού Ασκληπιού Ιπποκράτους, ο οποίος αγουροξυπνημένος, ξυπόλυτος και φορώντας μόνο το νυχτικό του (ένδυμα, το οποίο συνήθιζαν την εποχή εκείνη να φορούν τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες κατά τη διάρκεια της νυχτερινής παραμονής τους στην κλίνη) άνοιξε τη βαριά ξύλινη πόρτα απορημένος αλλά και τρομαγμένος. Αναγνωρίζοντας κάτω από το φως ενός κεριού, που βιαστικά είχε ανάψει, το πρόσωπο της συγχωριανής και γειτόνισσάς του Παρθένας (όνομα, το οποίο δεν αντικατόπτριζε την πραγματικότητα, όπως συνήθιζαν να λένε -ψιθυριστά- οι κακές γλώσσες στο χωριό της καθώς και σε γειτονικά χωριά σε μια αξιοσημείωτη ακτίνα αρκετών χιλιομέτρων) πήρε μια βαθιά ανάσα, φανερά ανακουφισμένος, και τη ρώτησε για τον λόγο της νυχτερινής της επίσκεψης. Εκείνη, κοκκινίζοντας ελαφρά, γεγονός το οποίο αυτή τη φορά δεν πρόσεξε ο Ασκληπιός Ιπποκράτους κάτω από το αχνό φως του προαναφερθέντος κεριού, του εξήγησε πως το μουλάρι ενός «μακρινού εξαδέρφου» που «διανυκτέρευε, όντας περαστικός» στο σπίτι της (οι λέξεις στα εισαγωγικά είναι κατά λέξη οι λέξεις, όπως τις σημείωσε ο Ασκληπιός Ιπποκράτους στο ημερολόγιό του με τον τίτλο «Το ημερολόγιο ενός γιατρού», όπου συνήθιζε να σημειώνει λεπτομερώς τα περιστατικά με ιδιαίτερο ιατρικό ενδιαφέρον) γκαρίζει ασταμάτητα, πιθανότατα λόγω πόνων στην περιοχή της κοιλιακής χώρας. Την ώρα που ο γιατρός, κατευθυνόμενος προς το υπνοδωμάτιό του και μουρμουρίζοντας ακατάληπτα, μισοκοιμισμένος ακόμα, λέξεις όπως «νυχτικό... αλλάξω... ρούχα... βαλιτσάκι... εργαλεία... στηθοσκόπιο... ουρανός... νύστα... αστέρι... νυχτέρι...» έφτασε σαν βουητό στα αυτιά της Παρθένας η -μέχρι τη στιγμή εκείνη ακόμα ανύπαρκτη- λέξη «νυστέρι». Η συμπαθής γειτόνισσα φαντάστηκε -λανθασμένα- ότι πρόκειται για ένα κοφτερό χειρουργικό μαχαίρι σε μέγεθος κασμά, ειδικό για τομές σε ζώα μεγαλύτερα του ανθρώπου. Το απόγευμα κιόλας της επόμενης ημέρας ο Ασκληπιός Ιπποκράτους έκανε γραπτή αίτηση στο «Επίσημο Λεξικό Ιατρικής Ορολογίας» προς αντικατάσταση του όρου «χειρουργικό μαχαιρίδιο» με τον κομψότερο και πιο σύντομο όρο «νυστέρι», η οποία μάλιστα έγινε λίγες εβδομάδες αργότερα δεκτή. Εννιά περίπου μήνες μετά τη «διανυκτέρευση» του «μακρινού εξαδέρφου», ο γιατρός θα ξαναχρησιμοποιούσε ένα νυστέρι για μια καισαρική τομή, με τη βοήθεια της οποίας έφερε τη γλυκύτατη θυγατέρα της Παρθένας στον κόσμο... Όσο για το μουλάρι φημολογείται ότι επέζησε ύστερα από ειδική φαρμακευτική αγωγή που του πρότεινε ο γιατρός και αυτό ακολούθησε κατά γράμμα, και συνέχισε να προσφέρει για πολλά χρόνια ακόμα τις υπηρεσίες του στον «μακρινό εξάδερφο». Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία...
